TORPÈ
Su nuraghe Santu Predu de Torpè
Sìmbulu de istòria in s’incantu de sa natura
Nemmancu unu chilòmetru bi cheret dae sa bidda de Torpè. E una borta cròmpidos a su logu, s’imponèntzia de su bastione nuràgicu de Santu Predu nos contat su proite de cussu fràigu in cue, a manu de manca de su riu, in antis chi sas furriadas a ventàlliu de su Pasada si nch’intreghent a mare. Ca sa cherta de s’abba moviat dae su disìgiu de cumprire rituales, che a su batijare, chi atribuiant a custu elementu naturale – criadore de vida – un’aèrgiu simbòlicu divinu.
S’architetura de su fràigu abarrat e, in sa cumplessidade sua, tzèlebrat s’ingèniu de sa tziviltade nuràgica chi in cue comintzeit a si manifestare e a s’isvilupare dae sos concruos de su brunzu antigu e dae su comintzu de su brunzu mesanu (intre su de 18 e su de 15 sèculos in antis de Cristos) cun su fràigu de sos nuraghes a passadissu (sos primos proto-nuraghes).
Artziada a contones de trachite ruja e a lastras de pedra liporrina, la caraterizat unu turrione tzentrale e àteras bator turres a inghìriu suo: paret chi sa de nord-est aeret unu foghile in mesu sende chi in intro b’ant agatadu pìgios de arghidda e fintzas unu fràigu bassu, a ghisa de setzidòrgiu, sighende oru-oru su muru internu.
A pustis de una prima campagna archeològica, sa de su 1973, a s’àrea la torreint a istudiare àteras bortas boghende a campu informatziones noas. Su bidditzolu nuràgicu de cussos tretos, pro nàrrere, fiat abitadu sena continuidade dae s’edade de su brunzu mentovada finas a su perìodu romanu trigadiu: cosa iscumproada dae sas àstulas de parastàgios in cue etotu agatadas e chi serbiant pro b’assentare brocas, coingiolos e àteros istèrgios tìpicos de magasinu o de graneri. Singiales de vida, duncas, fintzas a s’abbandonu de su logu in arta edade mesana.
Mancari a tesu dae sa costera nessi deghe chilòmetros, su situ de Santu Predu nos presentat sos sinnos de unu raportu fundudu cun culturas diferentes de su mundu esternu pro more de cummèrtzios e relatziones fortes in su tempus.
Testu in sardu de Mauro Piredda
Coordinamentu editoriale de Angelo Canu
No posts found!